#အင္းဝ
တခ်ိန္က ျမန္မာ့မင္းေနျပည္ေတာ္ အင္း၀ၿမဳိ႕ ေခတ္သံုးေခတ္ အေျကာင္းနွင့္ လည္ပတ္စရာေနရာမ်ား
------------
#အင္းဝ
ပထမအင္းဝ
အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္သူမွာ အင္းဝမင္းဆက္ကို စတင္တည္ေထာင္သူ တေကာင္းမင္းဆက္ သတိုးမင္းဖ်ား ျဖစ္သည္။ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယၿမိဳ႕ႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားကို ေအာင္ႏိုင္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ပင္းယၿမိဳ႕တြင္ ေခတၱစံေနေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၂၆-ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း(၆)ရက္၊ အဂၤါေန႔ (ေအဒီ-၁၃၆၄)တြင္ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕တည္သကၠရာဇ္ကို ထုတ္ခြန္သ အင္းဝတည္ ဟူ၍ အမွတ္သညာ ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တင္စားကာ ရတနာပူရ အင္းဝေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ ဟူ၍ ေခၚေဝၚသမုတ္သည္။
ဧရာဝတီ၊ ဒုဌဝတီ၊ စမုံ၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ ပန္းေလာင္ ျမစ္ငါးခုဆုံရာအရပ္တြင္ အင္းေလးခုကိုဖို႔ၿပီး ၁၃၆၅တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ရတနာပူရ ဟု၎၊ နန္းေတာ္အား ေ႐ႊဘုံသာ ဟု၎ သမုတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွအစျပဳသည့္ အင္းဝမင္းဆက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးတြင္ အင္းဝမွာ ျမန္မာ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ေအာက္ျပည္အရပ္ ရာမညမွ မဂဒူး မင္းဆက္ႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ မင္းဆက္မ်ားမွာ ရွမ္းမင္းမ်ား (သို႔) ရွမ္းေသြးႏြယ္ေသာမင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အင္းဝေခတ္ကို ပထမရွမ္းေခတ္ဟု ေခၚၾကသည္။ အင္းဝမင္းဆက္မွ ဒုတိယမင္းဆက္ျဖစ္သူ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲမွသည္ စတုတၳေျမာက္ မင္းဆက္ျဖစ္သူ ဘုရင္မင္းေခါင္ လက္ထက္မ်ားအထိ ဟံသာဝတီ မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္ ႏွင့္ အင္းဝ-ဟံသာဝတီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
ေနာက္ဆုံးမင္းျဖစ္သည့္ ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္ အင္းဝ၏ အင္အားဩဇာ ယုတ္ေလ်ာ့ က်ဆင္းခ်ိန္တြင္ အင္အားႀကီးမားလာသည့္ မိုးၫွင္းစလုံ ႏွင့္ ၎၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္းဝကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီး ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္လည္း က်ဆုံးေလသည္။ ထို႔ေနာက္ သိုဟန္ဘြားမင္းျပဳရာ ရက္စက္လြန္းလွသျဖင့္ ျမန္မာအမတ္ မင္းႀကီးရန္ေနာင္က ဦးေဆာင္လုပ္ႀကံလိုက္သည္။ မင္းႀကီး ရန္ေနာင္အား မႈးမတ္တို႔က နန္းအပ္ေသာ္လည္း အျခား ရွမ္းေစာ္ဘြား တစ္ဦးျဖစ္သည့္ အုန္းေဘာင္ခုံမႈိင္းအား နန္းအပ္ရန္ မွာၾကားခဲ့ၿပီး ရဟန္းျပဳကာ ေတာထြက္သြားခဲ့သည္။
ဘုရင့္ေနာင္ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းတက္ၿပီးေနာက္တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ ညီေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္အား သတိုးမင္းေစာဘြဲ႕ျဖင့္ အင္းဝဘုရင္ခံအျဖစ္ နန္းအပ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ေနာက္ နႏၵဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿပိဳကြဲမႈ၏ အစမွာလည္း အင္းဝမွပင္ ျဖစ္ရသည္။ နႏၵဘုရင္ ႏွင့္ သတိုးမင္းေစာတို႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ား အခ်င္းခ်င္း မသင့္ျမတ္ရာမွ ဟံသာဝတီႏွင့္ အင္းဝတို႔ စစ္ျပဳရာ အင္းဝဘုရင္ သတိုးမင္းေစာ က်ဆုံးၿပီးေနာက္ နႏၵဘုရင္က မင္းလက္ယာ၊ ၎လြန္လၽွင္ သားေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္စြာ တို႔ကို နန္းအပ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္းဝမွ မင္းရဲေက်ာ္စြာလည္း ဟံသာဝတီသို႔ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခံရကာ အင္းဝမွာ မင္းလစ္လပ္ေနခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးသဖြယ္ ႏွစ္အတန္ၾကာေနခဲ့ရသည္။
READ ဆူးေလေစတီေတာ္ေပ်ာက္မသြားေအာင္ ကာကြယ္ခဲ့တဲ့သူရဲေကာင္း (သုိ႔) ဦးခ်န္ထြန္း
ဒုတိယအင္းဝ
ထို႔ေနာက္ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ကို တည္ေထာင္သူ ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီးကလည္း ၁၆၀၀ တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္မင္းျပဳရာမွ အင္းဝမွာ မင္းေနျပည္ေတာ္ ျဖစ္ျပန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္မွ အေနာက္ဖက္လြန္မင္း လက္ထက္တြင္ ေအာက္ျပည္အရပ္ကို သိမ္းသြင္းရန္ နန္းသက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးနီးပါးမၽွ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းစိုက္ေနခဲ့ရသည္။
သာလြန္မင္း (၁၆၂၈-၁၆၄၈)လက္ထက္ေရာက္မွ အင္းဝသည္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိလာရသည္။ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မ်ားတြင္ မင္းမ်ား ညံ့ဖ်င္းသည္ေၾကာင့္၎၊ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္သည္ေၾကာင့္၎ တိုင္းျပည္အႏွံ႔ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္လာၿပီး
ေနာက္ဆုံးတြင္ ဟံသာဝတီမွ ဆင္ဝန္ ဦးေအာင္လွက ျဗမိုင္းဓိရာဇာဘြဲ႕ျဖင့္ မင္းျပဳ ပုန္ကန္သည္။ ပုန္ကန္မႈ ေအာင္ျမင္ၿပီး အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ(၁၇၃၃-၁၇၅၂) ကို ဟံသာဝတီသို႔ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ေခၚေဆာင္ထားရွိခဲ့သည္။ (ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။)
တတိယအင္းဝ
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္က်ဆုံးၿပီးေနာက္ အေလာင္းဘုရားက မြန္တို႔ကို တြန္းလွန္ကာ ျမန္မာတို႔ကိုသာမက အယုဒၶယထိပါ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ားအတြင္ အင္းဝမွာ နန္းၿမိဳ႕အျဖစ္မွ ေလၽွာက်ေနခဲ့ရသည္။ ဆင္ျဖဴရွင္လက္ထက္အေရာက္တြင္ အင္းဝကို နန္းၿမိဳ႕အျဖစ္ ျပန္လည္အသုံးျပဳသည္။
သို႔ေသာ္ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္တြင္မူ အမရပူရသို႔ေျပာင္းေ႐ႊ႕နန္းစံၿပီး ဘႀကီးေတာ္မင္း ၁၈၂၃တြင္ အင္းဝသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕စံျမန္းျပန္သည္။ ေနာက္ဆုံး ၁၈၃၉တြင္ အလြန္ျပင္းထန္ၿပီး အပ်က္အစီးမ်ားလွေသာ၊ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကခဲ့ရေသာ အင္းဝငလ်င္ႀကီး လႈပ္ခတ္ၿပီးေနာက္တြင္ သာယာဝတီမင္းသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို အမရပူရသို႔ ျပန္လည္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလိုက္ရၿပီး အင္းဝမွာလည္း ပ်က္စီးမႈႀကီးလွေသာေၾကာင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္သို႔ ျပန္လည္မေရာက္ရွိႏိုင္ေတာ့ေပ။
လယ္တီ ဦးလွပိုင္၊ ထူပါ႐ုံ ဘုရားသမိုင္း၊
-------------------------------------
မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ အေနာက္ေတာင္ဘက္ မိုင္(၂၀)ခန္႔သာကြာေဝးေသာ အင္းဝၿမိဳ႕သည္ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ဒုဌဝတီျမစ္(ျမစ္ငယ္ျမစ္) ဆံုရာတြင္ ရွိပါတယ္။
၁၄ရာစု-၁၉ရာစုအတြင္းရွိခဲ့ေသာ အင္းဝၿမိဳ႕ကို သတိုးမင္းဖ်ားမင္းက ၁၃၆၄ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ဘႀကီးေတာ္မင္းက ၁၈၃၇ခုႏွစ္ထိ ထီးနန္းစိုက္ခဲ့သျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း(၄၀၀)ေက်ာ္ၾကာ တည္ရွိခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းတစ္ခုလည္းျဖစ္တယ္။ အင္းဝၿမိဳ႕ေဟာင္းတြင္ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦး စုစုေပါင္း (၆၂၄)ခုရွိၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၾကတယ္။
၁၈၃၈ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၀၀ခုႏွစ္) မွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ေၾကာင့္ အင္းဝၿမိဳ႕မွ ဘုရားေစတီမ်ား အေဆာက္အဦးမ်ား ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ကေန အင္းဝၿမိဳ႕ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ကုန္းလမ္း/ေရလမ္း ၂မ်ိဳးျဖင့္ သြားေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကုန္းလမ္းကေနသြားရင္ မႏၲေလးကေန နာရီဝက္ေက်ာ္သာေမာင္းရၿပီး မႏၲေလး-စစ္ကိုင္းကားလမ္းေဟာင္းကေန သြားလို႔ရသလို မႏၲေလး-ရန္ကုန္အျမန္လမ္းမကေနလဲ သြားလို႔ရတယ္။
ေရလမ္းကသြားမယ္ဆိုရင္ မႏၲေလးေဂါဝန္ဆိပ္ကေန စက္ေလွစီးခဲ့ရင္ရပါတယ္။
အင္းဝၿမိဳ႕ထဲကို ဆိုင္ကယ္နဲ႔လည္မယ္ဆိုရင္ စက္ေလွေပၚမွာ ဆိုင္ကယ္တစ္ခါတည္းတင္ခဲ့လို႔ရတယ္။
ေခတ္မီတိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာတာႏွင့္အညီ လူေနထိုင္သြားလာမႈစ႐ိုက္ေတြကလည္း ေခတ္နဲ႔အညီေျပာင္းလဲလာတယ္။ အဲဒီထဲကမွ အင္းဝၿမိဳ႕ဟာ အမ်ားနဲ႔မတူ တမူထူးျခားေနတာေလးရွိပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိ အင္းဝၿမိဳ႕ကို လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပခရီးသြားဧည့္သည္ေတြကို ျမင္းလွည္းနဲ႔လိုက္လံပို႔ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား အင္းဝၿမိဳ႕ကို ေရာက္ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ျမင္းလွည္းစီးၿပီးလည္ပတ္ရတဲ့ အရသာကလည္း ခံစားမႈအသစ္ပါပဲေနာ္။ ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္ေတြကေတာ့ ျမင္းလွည္းစီးၿပီး အမ်ားဆံုးလည္တာပဲ
လည္ပတ္စရာေနရာမ်ား
================
💟 ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ဘႀကီးေတာ္မင္း ေကာင္းမႈကုသိုလ္ျဖစ္ၿပီး ၁၈၅၃ခုႏွစ္မွာ ဂႏၶကုဋီတိုက္ႀကီးၿပီးစီးလို႔ ေရစက္သြန္းခ်ခဲ့တယ္။ အရင္ ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး ေကာင္းမႈေတာ္ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေနရာမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဂႏၶကုဋီတိုက္ႀကီးဟာလည္း ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးလို႔ အမည္တြင္ေနတယ္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၀ဝျပည့္ႏွစ္မွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ငလ်င္ေၾကာင့္ ဘႀကီးေတာ္မင္းေကာင္းမႈ ေလးထပ္အုတ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာလည္း ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္က ငလ်င္ထပ္မံလႈပ္ခဲ့ျပန္ေတာ့ မူလပ်က္စီးေနတဲ့ အုတ္တိုက္ႀကီးရဲ႕နံရံေတြမွာ အက္ကြဲေၾကာင္းႀကီးေတြ ေပၚလာၿပီး ၾကံ႕ခိုင္မႈပိုပိုအားနည္းလာေတာ့တယ္။
အခုအခါမွာ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ၁၀ဧကေလာက္က်ယ္တဲ့ ကြင္းျပင္ႀကီးထဲမွာ တစ္ဝက္တစ္ပ်က္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးၿပီး က်န္ေနေသးတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး အပိုင္းအစမ်ားရဲ႕ အုတ္အဂၤေတလက္ရာမ်ားဟာ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ သမိုင္းအေမြအႏွစ္ေတြပါပဲ။
💟 မဟာေအာင္ေျမဘံုစံအုတ္ေက်ာင္း @ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္း
၁၈၂၂ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၈၄ခုႏွစ္)တြင္ ဘႀကီးေတာ္မင္း၏ မိဖုရားေခါင္ႀကီးမယ္ႏုက အုတ္ အဂၤေတတို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္းလို႔ ေခၚၾကတာ။ အုတ္ေက်ာင္းအက်ယ္အဝန္းမွာ အလ်ား၁၉၂ေပ အနံ၁၁၂ေပ အျမင့္၉၄ေပ ရွိသည္။ ေအဒီ၁၉ရာစု ျမန္မာ့ဗိသုကာ ပန္းရံႏွင့္ပန္းေတာ့ ကုန္းေဘာင္ေခတ္အႏုလက္ရာမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။
အုတ္ေက်ာင္း၏ထူးျခားခ်က္မွာ ေအာက္ေျခတြင္ အေမွာင္ခန္း အလင္းခန္းမ်ား ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ထားတယ္။
💟 နန္းၿမိဳ႕႐ိုး ဝင္ေပါက္တံခါး
အခုခ်ိန္ထိ က်န္ရွိေနေသးေသာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအဝင္ပါ။ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးတံတိုင္းေပၚတက္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္။
💟 မဟာေဗာဓိေက်ာင္း
ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ႀကီးမားလွတဲ့ ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီးပါ။ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးရဲ႕ေဘးက လမ္းသြယ္ထဲကေန ဝင္သြားရမွာပါ။ အရင္က ေန႔တိုင္းဖြင့္ေပမယ့္ ခုေတာ့ စေန တနဂၤေႏြ ဥပုသ္ေန႔နဲ႔ ေန႔ထူးရက္ျမက္ေတြမွာ မွဖြင့္ေတာ့ပါတယ္
ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီးက ႀကီးမားလြန္းလို႔ အဂၤေတအုတ္တိုင္မ်ားနဲ႔ ေညာင္ကိုင္းေတြကို အမ်ားအျပားေထာက္ထားရတာပါ။ အဂၤေတအုတ္တိုင္ေတြ ၾကားထဲမွာလည္း လမ္းေလွ်ာက္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ေပါ့။ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ဓာတ္ပံု႐ိုက္စရာေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေက်ာက္ႏြားလွည္းတို႔ ေရႊဇီးကြက္ ေငြဇီးကြက္တို႔ ..... အမ်ားႀကီးပဲ။
💟 ေရွးေဟာင္းဘုရားစု
ပုဂံဘုရားေတြလို အုတ္နီနီနဲ႔ေစတီေတြ အစုလိုက္တည္ရွိေနတာပါ။ ေအးေအးေဆးေဆး ဓာတ္ပံု႐ိုက္လို႔ေကာင္းတဲ့ ေနရာေလးပါပဲ။
💟 ရတနာဆီမီးဘုရား
ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေပၚအမိုးနဲ႔ တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြ ပ်က္စီးသြားတာေၾကာင့္ ဘုရားနဲ႔အဂၤေတတိုင္လံုးႀကီးေတြပဲ က်န္ခဲ့ေတာ့တယ္။ ေဘးမွာေပါက္ေနတဲ့ 🌴ထန္းပင္ေတြရယ္ ဘုရားတစ္ဆူရယ္ အဂၤေတတိုင္လံုးႀကီးေတြရယ္က ဓာတ္ပံု႐ိုက္ဖို႔ ဆြဲေဆာင္လြန္းလွသလို သဘာဝနဲ႔ေရွးေဟာင္းေရာစပ္ေနတဲ့ လွပမႈတစ္ခုပါပဲ။ ေဘးမွာသိပ္ကိုႀကီးမားတဲ့ လက္ပံပင္ႀကီးလည္းရွိတယ္။ တပိုတြဲ တေပါင္းလ လက္ပံပြင့္ေတြ ေႂကြခ်ိန္ဆို ရတနာဆီမီးဘုရား ရင္ျပင္တစ္ခုလံုး နီနီရဲၿပီး သိပ္ကိုလွပတာပဲ။ 🌺🌺🌺🍀🍀🍀 အင္းဝမွာေတာ့ ရတနာဆီမီးဘုရားနဲ႔ ဗားကရာေက်ာင္းက ကိုယ္အႀကိဳက္ဆံုးေနရာေတြပဲ။
💟 နန္းျမင့္ေမွ်ာ္စင္
၁၈၂၂ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၈၄ခုႏွစ္) ဘႀကီးေတာ္မင္းလက္ထက္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္။ အလ်ား၃၀ေပ အနံ၃၀ေပ အျမင့္၆၀ေပ ရွိ၍ အဂၤေတႏွင့္သစ္သားေပါင္းစပ္တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ စတုတၳအင္းဝေခတ္ ပန္းရံလက္မႈပညာကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ၁၈၃၈ခုႏွစ္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေမွ်ာ္စင္၏အဓိက အုတ္ကိုယ္ထည္မ်ားမွာ ေျမာက္ဘက္သို႔ တိမ္းေစာင္းသြားေသာ္လည္း ယခုတိုင္ တည္ၿငိမ္စြာ ၾကံ့ခိုင္လ်က္ရွိပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနမွ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းထားေသာေၾကာင့္ အေပၚသို႔ ယခင္ကတက္ေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
ယခု အေပၚသို႔တက္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ မရွိေတာ့ပါ
💟 ဗားကရာေက်ာင္း
စတုတၳအင္းဝၿမိဳ႕တည္ ဘႀကီးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၉၆ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္။ သစ္သားကြ်န္းတိုင္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားၿပီး ကြ်န္းတိုင္ေပါင္း (၂၆၇)လံုးပါရွိပါတယ္။ အႀကီးဆံုးကြ်န္းတိုင္ရဲ႕လံုးပတ္ဟာ (၉)ေပရွိၿပီး အျမင့္ (၆၀)ေပရွိပါတယ္။ ဗားကရာေက်ာင္းမွာ အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ အလ်ား(၁၈၈)ေပ အနံ(၁၀၃)ေပ ရွိေသာ သစ္သားေက်ာင္းႀကီးျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ ေဘးပတ္ပတ္လည္တြင္ အုတ္ေလွကား၅စင္း တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ယခုေခတ္၌ ေတြ႕ျမင္ရန္ အလြန္ရွားပါးသြားၿပီျဖစ္ေသာ ေရွးေဟာင္းျမန္မာ့ဗိသုကာ သစ္ထြင္းပန္းပုလက္ရာ အႏုပညာအေမြအႏွစ္မ်ားစြာကိုလည္း ေလ့လာႏိုင္တဲ့ သစ္သားေက်ာင္းေတာ္ႀကီးပါ။ ကိုယ္ ခုေနာက္ဆံုးတစ္ေခါက္ေရာက္ခဲ့တုန္းက အရင္ကနဲ႔မတူ ပ်က္စီးမႈေတြ ပိုမ်ားလာတာကို စိတ္မေကာင္းစြာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သတိေပးစာတန္းေတြ ေရးထားရေလာက္ေအာင္ ပ်က္စီးယိုယြင္းလာေနတယ္။ သဘာဝရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးတာေတြလည္း ရွိသလို သြားေရာက္လည္ပတ္သူမ်ားအေနနဲ႔ ခုေခတ္မွာ ရွာပါးလွတဲ့ သစ္သားကြ်န္းေက်ာင္းမို႔ ကိုယ့္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈေတြမရွိေအာင္ လည္ပတ္ၾကပါေနာ္။ ထိန္းသိမ္းမႈေတြ ပိုမိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဗားကရာေက်ာင္းႀကီးပါ။ ဗားကရာေက်ာင္းဟာ ကိုယ္အႀကိဳက္ဆံုးေနရာေတြထဲက တစ္ခုအပါအဝင္ပဲ။
💟 ဆင္က်ံဳးခံတပ္
၁၈၇၄ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ခံတပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္က်ံဳးခံတပ္သည္ စတုရန္းပံုျဖစ္ၿပီး အုတ္တံတိုင္း၃ထပ္ပါရွိတယ္။ အျပင္ဘက္ဆံုးတံတိုင္းမွာ (၃၅၅)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး (၃၆)ေပအရွည္ရွိေသာ ေထာင့္ေျဖျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားတယ္။ အလယ္တံတိုင္းမွာ (၂၉၃)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး တံတိုင္းႏွစ္ခုအၾကားတြင္ (၃၀)ေပ က်ယ္ေသာက်ံဳးရွိသည္။ အတြင္းတံတိုင္းမွာ (၂၀၀)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး ခံတပ္အေရွ႕ဘက္တြင္ က်ံဳးကူးသစ္သားတံတားတစ္စင္းပါရွိပါတယ္။ သစ္သားတံတားရဲ႕ အျပင္ဘက္ထိပ္မွာ ဆင္က်ံဳးခံတပ္အေၾကာင္း ေရးထာတဲ့ ေက်ာက္စာခ်ပ္ကို စိုက္ထူထားပါတယ္ေနာ္။
အတြင္းဘက္နံရံ အေပၚမွာ ေရွးေခတ္အေျမာက္ႀကီးေတြကို ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးထဲက ဆန္တက္လာမယ့္ ရန္သူေတြကို ခ်ိန္ရြယ္ထားတဲ့ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ထားရွိထားပါတယ္။ အင္းဝၿမိဳ႕ေဟာင္းဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ လည္ပတ္စရာေနရာေတြထဲက ဆင္က်ံဳးခံတပ္ဟာ သဘာဝရႈခင္း ၾကည့္လို႔အေကာင္းဆံုး ေနရာတစ္ခုပါ။ ခံတပ္ႀကီးအေရွ႕မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးကေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း ဆက္လက္စီးဆင္းေနေလရဲ႕။
💟 မဟာေဇယ်ပထတံတား @ ဦးအိုအုတ္တံတား
အင္းဝၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ဟံသာဝတီတံခါးမွ တံတားဦးၿမိဳ႕ မဂၤလာေစတီအထိ တာ(၅၀၀) (တစ္မိုင္ခန္႔) ရွည္လ်ားသည္။ တံတားအား စတင္တည္ေဆာက္သူမွာ ပထမအင္းဝေခတ္ ငယ္နာမည္ မင္းေဆြ(ခ)ပထမမင္းေခါင္ ျဖစ္သည္။ ပထမမင္းေခါင္ဘုရင္သည္ ယက္မလွ်ဳိအမိုးႏွင့္ သစ္သားတံတားႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ စတုတၳအင္းဝေခတ္ ဘႀကီးေတာ္(စစ္ကိုင္းမင္း)လက္ထက္တြင္ နန္းမေတာ္မယ္ႏု၏ေမာင္ စလင္းၿမိဳ႕စားဦးအိုက ၁၁၈၄ခုႏွစ္တြင္ ျပဳျပင္ေဆာက္လုပ္ၿပီး ၁၁၈၉ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း(၂)ရက္ စေနေန႔တြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးအ္ိုအုတ္လမ္းလို႔ လူသိမ်ားတယ္။ ေရွးေဟာင္းအုတ္တံတား အရွည္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ပါတယ္။
အင္းဝၿမိဳ႕ဟာ ေက်းလက္ေဒသရဲ႕သဘာဝအလွ🌴🌾🍀🌻🍃🌱🌼🌺 သမိုင္းအေမြအႏွစ္ေတြနဲ႔ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ဘုရားေစတီ ေက်ာင္းကန္အေဆာက္အဦးေတြ 🙏🙏🙏 ေလ့လာစရာမကုန္ႏိုင္တဲ့ သစ္ထြင္းပန္းပု ပန္းရံ ပန္းေတာ့ ပန္းကႏုတ္လက္ရာ ဗိသုကာပညာရပ္ေတြ တည္ရွိေနတဲ့ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္သင့္ပါတယ္လို႔ေနာ္။
🔴🔴🔴 ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ဘုရားေစတီေတြ အေဆာက္အဦးေတြ သစ္သားကြ်န္းေက်ာင္းေတြ အုတ္ေက်ာင္းေတြ ေဘးမွာၿပိဳက်ေနတဲ့အပိုင္းအစေတြဟာ တန္ဖိုးထားထိန္းသိမ္းရမယ့္ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြမို႔ စည္းကမ္းရွိစြာ လည္ပတ္ေလ့လာၾကဖို႔ တစ္ခုခုနဲ႔မေရးျခစ္ခဲ့ဖို႔ လူတိုင္းလူတိုင္း တန္ဖိုးထားျမတ္ႏိုးေစခ်င္ပါတယ္။
🚮🚮🚮ကိုယ္သြားခဲ့တဲ့ ေနရာတိုင္းကို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းတဲ့အေနနဲ႔ အမိႈက္ေတြကို ပစ္မခ်ခဲ့ဖို႔နဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက အမိႈက္ပံုးေတြ ထားေပးတာ အလြန္နည္းတဲ့ ႏိုင္ငံမို႔ ကိုယ္ပစ္မယ့္အမိႈက္ေတြထည့္ဖို႔ အမိႈက္အိတ္ မျဖစ္မေနယူသြားၾကပါလို႔ အၾကံေပးပါရေစေနာ္။
မူရင္းစာသားအား
creditပါ
တခ်ိန္က ျမန္မာ့မင္းေနျပည္ေတာ္ အင္း၀ၿမဳိ႕ ေခတ္သံုးေခတ္ အေျကာင္းနွင့္ လည္ပတ္စရာေနရာမ်ား
#အင္းဝ
ပထမအင္းဝ
အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္သူမွာ အင္းဝမင္းဆက္ကို စတင္တည္ေထာင္သူ တေကာင္းမင္းဆက္ သတိုးမင္းဖ်ား ျဖစ္သည္။ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယၿမိဳ႕ႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားကို ေအာင္ႏိုင္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ပင္းယၿမိဳ႕တြင္ ေခတၱစံေနေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၂၆-ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း(၆)ရက္၊ အဂၤါေန႔ (ေအဒီ-၁၃၆၄)တြင္ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕တည္သကၠရာဇ္ကို ထုတ္ခြန္သ အင္းဝတည္ ဟူ၍ အမွတ္သညာ ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တင္စားကာ ရတနာပူရ အင္းဝေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ ဟူ၍ ေခၚေဝၚသမုတ္သည္။
ဧရာဝတီ၊ ဒုဌဝတီ၊ စမုံ၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ ပန္းေလာင္ ျမစ္ငါးခုဆုံရာအရပ္တြင္ အင္းေလးခုကိုဖို႔ၿပီး ၁၃၆၅တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ရတနာပူရ ဟု၎၊ နန္းေတာ္အား ေ႐ႊဘုံသာ ဟု၎ သမုတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွအစျပဳသည့္ အင္းဝမင္းဆက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးတြင္ အင္းဝမွာ ျမန္မာ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ေအာက္ျပည္အရပ္ ရာမညမွ မဂဒူး မင္းဆက္ႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ မင္းဆက္မ်ားမွာ ရွမ္းမင္းမ်ား (သို႔) ရွမ္းေသြးႏြယ္ေသာမင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အင္းဝေခတ္ကို ပထမရွမ္းေခတ္ဟု ေခၚၾကသည္။ အင္းဝမင္းဆက္မွ ဒုတိယမင္းဆက္ျဖစ္သူ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲမွသည္ စတုတၳေျမာက္ မင္းဆက္ျဖစ္သူ ဘုရင္မင္းေခါင္ လက္ထက္မ်ားအထိ ဟံသာဝတီ မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္ ႏွင့္ အင္းဝ-ဟံသာဝတီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
ေနာက္ဆုံးမင္းျဖစ္သည့္ ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္ အင္းဝ၏ အင္အားဩဇာ ယုတ္ေလ်ာ့ က်ဆင္းခ်ိန္တြင္ အင္အားႀကီးမားလာသည့္ မိုးၫွင္းစလုံ ႏွင့္ ၎၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္းဝကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီး ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္လည္း က်ဆုံးေလသည္။ ထို႔ေနာက္ သိုဟန္ဘြားမင္းျပဳရာ ရက္စက္လြန္းလွသျဖင့္ ျမန္မာအမတ္ မင္းႀကီးရန္ေနာင္က ဦးေဆာင္လုပ္ႀကံလိုက္သည္။ မင္းႀကီး ရန္ေနာင္အား မႈးမတ္တို႔က နန္းအပ္ေသာ္လည္း အျခား ရွမ္းေစာ္ဘြား တစ္ဦးျဖစ္သည့္ အုန္းေဘာင္ခုံမႈိင္းအား နန္းအပ္ရန္ မွာၾကားခဲ့ၿပီး ရဟန္းျပဳကာ ေတာထြက္သြားခဲ့သည္။
ဘုရင့္ေနာင္ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းတက္ၿပီးေနာက္တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ ညီေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္အား သတိုးမင္းေစာဘြဲ႕ျဖင့္ အင္းဝဘုရင္ခံအျဖစ္ နန္းအပ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ေနာက္ နႏၵဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿပိဳကြဲမႈ၏ အစမွာလည္း အင္းဝမွပင္ ျဖစ္ရသည္။ နႏၵဘုရင္ ႏွင့္ သတိုးမင္းေစာတို႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ား အခ်င္းခ်င္း မသင့္ျမတ္ရာမွ ဟံသာဝတီႏွင့္ အင္းဝတို႔ စစ္ျပဳရာ အင္းဝဘုရင္ သတိုးမင္းေစာ က်ဆုံးၿပီးေနာက္ နႏၵဘုရင္က မင္းလက္ယာ၊ ၎လြန္လၽွင္ သားေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္စြာ တို႔ကို နန္းအပ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္းဝမွ မင္းရဲေက်ာ္စြာလည္း ဟံသာဝတီသို႔ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခံရကာ အင္းဝမွာ မင္းလစ္လပ္ေနခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးသဖြယ္ ႏွစ္အတန္ၾကာေနခဲ့ရသည္။
READ ဆူးေလေစတီေတာ္ေပ်ာက္မသြားေအာင္ ကာကြယ္ခဲ့တဲ့သူရဲေကာင္း (သုိ႔) ဦးခ်န္ထြန္း
ဒုတိယအင္းဝ
ထို႔ေနာက္ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ကို တည္ေထာင္သူ ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီးကလည္း ၁၆၀၀ တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္မင္းျပဳရာမွ အင္းဝမွာ မင္းေနျပည္ေတာ္ ျဖစ္ျပန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္မွ အေနာက္ဖက္လြန္မင္း လက္ထက္တြင္ ေအာက္ျပည္အရပ္ကို သိမ္းသြင္းရန္ နန္းသက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးနီးပါးမၽွ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းစိုက္ေနခဲ့ရသည္။
သာလြန္မင္း (၁၆၂၈-၁၆၄၈)လက္ထက္ေရာက္မွ အင္းဝသည္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိလာရသည္။ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မ်ားတြင္ မင္းမ်ား ညံ့ဖ်င္းသည္ေၾကာင့္၎၊ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္သည္ေၾကာင့္၎ တိုင္းျပည္အႏွံ႔ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္လာၿပီး
ေနာက္ဆုံးတြင္ ဟံသာဝတီမွ ဆင္ဝန္ ဦးေအာင္လွက ျဗမိုင္းဓိရာဇာဘြဲ႕ျဖင့္ မင္းျပဳ ပုန္ကန္သည္။ ပုန္ကန္မႈ ေအာင္ျမင္ၿပီး အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ အင္းဝဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ(၁၇၃၃-၁၇၅၂) ကို ဟံသာဝတီသို႔ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ေခၚေဆာင္ထားရွိခဲ့သည္။ (ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။)
တတိယအင္းဝ
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္က်ဆုံးၿပီးေနာက္ အေလာင္းဘုရားက မြန္တို႔ကို တြန္းလွန္ကာ ျမန္မာတို႔ကိုသာမက အယုဒၶယထိပါ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ားအတြင္ အင္းဝမွာ နန္းၿမိဳ႕အျဖစ္မွ ေလၽွာက်ေနခဲ့ရသည္။ ဆင္ျဖဴရွင္လက္ထက္အေရာက္တြင္ အင္းဝကို နန္းၿမိဳ႕အျဖစ္ ျပန္လည္အသုံးျပဳသည္။
သို႔ေသာ္ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္တြင္မူ အမရပူရသို႔ေျပာင္းေ႐ႊ႕နန္းစံၿပီး ဘႀကီးေတာ္မင္း ၁၈၂၃တြင္ အင္းဝသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕စံျမန္းျပန္သည္။ ေနာက္ဆုံး ၁၈၃၉တြင္ အလြန္ျပင္းထန္ၿပီး အပ်က္အစီးမ်ားလွေသာ၊ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကခဲ့ရေသာ အင္းဝငလ်င္ႀကီး လႈပ္ခတ္ၿပီးေနာက္တြင္ သာယာဝတီမင္းသည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို အမရပူရသို႔ ျပန္လည္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလိုက္ရၿပီး အင္းဝမွာလည္း ပ်က္စီးမႈႀကီးလွေသာေၾကာင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္သို႔ ျပန္လည္မေရာက္ရွိႏိုင္ေတာ့ေပ။
လယ္တီ ဦးလွပိုင္၊ ထူပါ႐ုံ ဘုရားသမိုင္း၊
-------------------------------------
မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ အေနာက္ေတာင္ဘက္ မိုင္(၂၀)ခန္႔သာကြာေဝးေသာ အင္းဝၿမိဳ႕သည္ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ဒုဌဝတီျမစ္(ျမစ္ငယ္ျမစ္) ဆံုရာတြင္ ရွိပါတယ္။
၁၄ရာစု-၁၉ရာစုအတြင္းရွိခဲ့ေသာ အင္းဝၿမိဳ႕ကို သတိုးမင္းဖ်ားမင္းက ၁၃၆၄ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ဘႀကီးေတာ္မင္းက ၁၈၃၇ခုႏွစ္ထိ ထီးနန္းစိုက္ခဲ့သျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း(၄၀၀)ေက်ာ္ၾကာ တည္ရွိခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းတစ္ခုလည္းျဖစ္တယ္။ အင္းဝၿမိဳ႕ေဟာင္းတြင္ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦး စုစုေပါင္း (၆၂၄)ခုရွိၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၾကတယ္။
၁၈၃၈ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၀၀ခုႏွစ္) မွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ေၾကာင့္ အင္းဝၿမိဳ႕မွ ဘုရားေစတီမ်ား အေဆာက္အဦးမ်ား ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ကေန အင္းဝၿမိဳ႕ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ကုန္းလမ္း/ေရလမ္း ၂မ်ိဳးျဖင့္ သြားေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကုန္းလမ္းကေနသြားရင္ မႏၲေလးကေန နာရီဝက္ေက်ာ္သာေမာင္းရၿပီး မႏၲေလး-စစ္ကိုင္းကားလမ္းေဟာင္းကေန သြားလို႔ရသလို မႏၲေလး-ရန္ကုန္အျမန္လမ္းမကေနလဲ သြားလို႔ရတယ္။
ေရလမ္းကသြားမယ္ဆိုရင္ မႏၲေလးေဂါဝန္ဆိပ္ကေန စက္ေလွစီးခဲ့ရင္ရပါတယ္။
အင္းဝၿမိဳ႕ထဲကို ဆိုင္ကယ္နဲ႔လည္မယ္ဆိုရင္ စက္ေလွေပၚမွာ ဆိုင္ကယ္တစ္ခါတည္းတင္ခဲ့လို႔ရတယ္။
ေခတ္မီတိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာတာႏွင့္အညီ လူေနထိုင္သြားလာမႈစ႐ိုက္ေတြကလည္း ေခတ္နဲ႔အညီေျပာင္းလဲလာတယ္။ အဲဒီထဲကမွ အင္းဝၿမိဳ႕ဟာ အမ်ားနဲ႔မတူ တမူထူးျခားေနတာေလးရွိပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိ အင္းဝၿမိဳ႕ကို လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပခရီးသြားဧည့္သည္ေတြကို ျမင္းလွည္းနဲ႔လိုက္လံပို႔ေဆာင္ေပးေနပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား အင္းဝၿမိဳ႕ကို ေရာက္ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ျမင္းလွည္းစီးၿပီးလည္ပတ္ရတဲ့ အရသာကလည္း ခံစားမႈအသစ္ပါပဲေနာ္။ ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္ေတြကေတာ့ ျမင္းလွည္းစီးၿပီး အမ်ားဆံုးလည္တာပဲ
လည္ပတ္စရာေနရာမ်ား
================
💟 ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ဘႀကီးေတာ္မင္း ေကာင္းမႈကုသိုလ္ျဖစ္ၿပီး ၁၈၅၃ခုႏွစ္မွာ ဂႏၶကုဋီတိုက္ႀကီးၿပီးစီးလို႔ ေရစက္သြန္းခ်ခဲ့တယ္။ အရင္ ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး ေကာင္းမႈေတာ္ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေနရာမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဂႏၶကုဋီတိုက္ႀကီးဟာလည္း ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးလို႔ အမည္တြင္ေနတယ္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၀ဝျပည့္ႏွစ္မွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ငလ်င္ေၾကာင့္ ဘႀကီးေတာ္မင္းေကာင္းမႈ ေလးထပ္အုတ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာလည္း ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္က ငလ်င္ထပ္မံလႈပ္ခဲ့ျပန္ေတာ့ မူလပ်က္စီးေနတဲ့ အုတ္တိုက္ႀကီးရဲ႕နံရံေတြမွာ အက္ကြဲေၾကာင္းႀကီးေတြ ေပၚလာၿပီး ၾကံ႕ခိုင္မႈပိုပိုအားနည္းလာေတာ့တယ္။
အခုအခါမွာ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ၁၀ဧကေလာက္က်ယ္တဲ့ ကြင္းျပင္ႀကီးထဲမွာ တစ္ဝက္တစ္ပ်က္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးၿပီး က်န္ေနေသးတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး အပိုင္းအစမ်ားရဲ႕ အုတ္အဂၤေတလက္ရာမ်ားဟာ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ သမိုင္းအေမြအႏွစ္ေတြပါပဲ။
💟 မဟာေအာင္ေျမဘံုစံအုတ္ေက်ာင္း @ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္း
၁၈၂၂ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၈၄ခုႏွစ္)တြင္ ဘႀကီးေတာ္မင္း၏ မိဖုရားေခါင္ႀကီးမယ္ႏုက အုတ္ အဂၤေတတို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္းလို႔ ေခၚၾကတာ။ အုတ္ေက်ာင္းအက်ယ္အဝန္းမွာ အလ်ား၁၉၂ေပ အနံ၁၁၂ေပ အျမင့္၉၄ေပ ရွိသည္။ ေအဒီ၁၉ရာစု ျမန္မာ့ဗိသုကာ ပန္းရံႏွင့္ပန္းေတာ့ ကုန္းေဘာင္ေခတ္အႏုလက္ရာမ်ားကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။
အုတ္ေက်ာင္း၏ထူးျခားခ်က္မွာ ေအာက္ေျခတြင္ အေမွာင္ခန္း အလင္းခန္းမ်ား ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ထားတယ္။
💟 နန္းၿမိဳ႕႐ိုး ဝင္ေပါက္တံခါး
အခုခ်ိန္ထိ က်န္ရွိေနေသးေသာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအဝင္ပါ။ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးတံတိုင္းေပၚတက္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္။
💟 မဟာေဗာဓိေက်ာင္း
ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ႀကီးမားလွတဲ့ ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီးပါ။ေလးထပ္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးရဲ႕ေဘးက လမ္းသြယ္ထဲကေန ဝင္သြားရမွာပါ။ အရင္က ေန႔တိုင္းဖြင့္ေပမယ့္ ခုေတာ့ စေန တနဂၤေႏြ ဥပုသ္ေန႔နဲ႔ ေန႔ထူးရက္ျမက္ေတြမွာ မွဖြင့္ေတာ့ပါတယ္
ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီးက ႀကီးမားလြန္းလို႔ အဂၤေတအုတ္တိုင္မ်ားနဲ႔ ေညာင္ကိုင္းေတြကို အမ်ားအျပားေထာက္ထားရတာပါ။ အဂၤေတအုတ္တိုင္ေတြ ၾကားထဲမွာလည္း လမ္းေလွ်ာက္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ေပါ့။ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ဓာတ္ပံု႐ိုက္စရာေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေက်ာက္ႏြားလွည္းတို႔ ေရႊဇီးကြက္ ေငြဇီးကြက္တို႔ ..... အမ်ားႀကီးပဲ။
💟 ေရွးေဟာင္းဘုရားစု
ပုဂံဘုရားေတြလို အုတ္နီနီနဲ႔ေစတီေတြ အစုလိုက္တည္ရွိေနတာပါ။ ေအးေအးေဆးေဆး ဓာတ္ပံု႐ိုက္လို႔ေကာင္းတဲ့ ေနရာေလးပါပဲ။
💟 ရတနာဆီမီးဘုရား
ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အေပၚအမိုးနဲ႔ တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြ ပ်က္စီးသြားတာေၾကာင့္ ဘုရားနဲ႔အဂၤေတတိုင္လံုးႀကီးေတြပဲ က်န္ခဲ့ေတာ့တယ္။ ေဘးမွာေပါက္ေနတဲ့ 🌴ထန္းပင္ေတြရယ္ ဘုရားတစ္ဆူရယ္ အဂၤေတတိုင္လံုးႀကီးေတြရယ္က ဓာတ္ပံု႐ိုက္ဖို႔ ဆြဲေဆာင္လြန္းလွသလို သဘာဝနဲ႔ေရွးေဟာင္းေရာစပ္ေနတဲ့ လွပမႈတစ္ခုပါပဲ။ ေဘးမွာသိပ္ကိုႀကီးမားတဲ့ လက္ပံပင္ႀကီးလည္းရွိတယ္။ တပိုတြဲ တေပါင္းလ လက္ပံပြင့္ေတြ ေႂကြခ်ိန္ဆို ရတနာဆီမီးဘုရား ရင္ျပင္တစ္ခုလံုး နီနီရဲၿပီး သိပ္ကိုလွပတာပဲ။ 🌺🌺🌺🍀🍀🍀 အင္းဝမွာေတာ့ ရတနာဆီမီးဘုရားနဲ႔ ဗားကရာေက်ာင္းက ကိုယ္အႀကိဳက္ဆံုးေနရာေတြပဲ။
💟 နန္းျမင့္ေမွ်ာ္စင္
၁၈၂၂ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၈၄ခုႏွစ္) ဘႀကီးေတာ္မင္းလက္ထက္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္။ အလ်ား၃၀ေပ အနံ၃၀ေပ အျမင့္၆၀ေပ ရွိ၍ အဂၤေတႏွင့္သစ္သားေပါင္းစပ္တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ စတုတၳအင္းဝေခတ္ ပန္းရံလက္မႈပညာကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ၁၈၃၈ခုႏွစ္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေမွ်ာ္စင္၏အဓိက အုတ္ကိုယ္ထည္မ်ားမွာ ေျမာက္ဘက္သို႔ တိမ္းေစာင္းသြားေသာ္လည္း ယခုတိုင္ တည္ၿငိမ္စြာ ၾကံ့ခိုင္လ်က္ရွိပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနမွ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းထားေသာေၾကာင့္ အေပၚသို႔ ယခင္ကတက္ေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
ယခု အေပၚသို႔တက္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ မရွိေတာ့ပါ
💟 ဗားကရာေက်ာင္း
စတုတၳအင္းဝၿမိဳ႕တည္ ဘႀကီးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၉၆ခုႏွစ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္။ သစ္သားကြ်န္းတိုင္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားၿပီး ကြ်န္းတိုင္ေပါင္း (၂၆၇)လံုးပါရွိပါတယ္။ အႀကီးဆံုးကြ်န္းတိုင္ရဲ႕လံုးပတ္ဟာ (၉)ေပရွိၿပီး အျမင့္ (၆၀)ေပရွိပါတယ္။ ဗားကရာေက်ာင္းမွာ အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ အလ်ား(၁၈၈)ေပ အနံ(၁၀၃)ေပ ရွိေသာ သစ္သားေက်ာင္းႀကီးျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ ေဘးပတ္ပတ္လည္တြင္ အုတ္ေလွကား၅စင္း တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ယခုေခတ္၌ ေတြ႕ျမင္ရန္ အလြန္ရွားပါးသြားၿပီျဖစ္ေသာ ေရွးေဟာင္းျမန္မာ့ဗိသုကာ သစ္ထြင္းပန္းပုလက္ရာ အႏုပညာအေမြအႏွစ္မ်ားစြာကိုလည္း ေလ့လာႏိုင္တဲ့ သစ္သားေက်ာင္းေတာ္ႀကီးပါ။ ကိုယ္ ခုေနာက္ဆံုးတစ္ေခါက္ေရာက္ခဲ့တုန္းက အရင္ကနဲ႔မတူ ပ်က္စီးမႈေတြ ပိုမ်ားလာတာကို စိတ္မေကာင္းစြာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သတိေပးစာတန္းေတြ ေရးထားရေလာက္ေအာင္ ပ်က္စီးယိုယြင္းလာေနတယ္။ သဘာဝရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးတာေတြလည္း ရွိသလို သြားေရာက္လည္ပတ္သူမ်ားအေနနဲ႔ ခုေခတ္မွာ ရွာပါးလွတဲ့ သစ္သားကြ်န္းေက်ာင္းမို႔ ကိုယ့္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးမႈေတြမရွိေအာင္ လည္ပတ္ၾကပါေနာ္။ ထိန္းသိမ္းမႈေတြ ပိုမိုလိုအပ္ေနတဲ့ ဗားကရာေက်ာင္းႀကီးပါ။ ဗားကရာေက်ာင္းဟာ ကိုယ္အႀကိဳက္ဆံုးေနရာေတြထဲက တစ္ခုအပါအဝင္ပဲ။
💟 ဆင္က်ံဳးခံတပ္
၁၈၇၄ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ခံတပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္က်ံဳးခံတပ္သည္ စတုရန္းပံုျဖစ္ၿပီး အုတ္တံတိုင္း၃ထပ္ပါရွိတယ္။ အျပင္ဘက္ဆံုးတံတိုင္းမွာ (၃၅၅)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး (၃၆)ေပအရွည္ရွိေသာ ေထာင့္ေျဖျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားတယ္။ အလယ္တံတိုင္းမွာ (၂၉၃)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး တံတိုင္းႏွစ္ခုအၾကားတြင္ (၃၀)ေပ က်ယ္ေသာက်ံဳးရွိသည္။ အတြင္းတံတိုင္းမွာ (၂၀၀)ေပပတ္လည္ရွိၿပီး ခံတပ္အေရွ႕ဘက္တြင္ က်ံဳးကူးသစ္သားတံတားတစ္စင္းပါရွိပါတယ္။ သစ္သားတံတားရဲ႕ အျပင္ဘက္ထိပ္မွာ ဆင္က်ံဳးခံတပ္အေၾကာင္း ေရးထာတဲ့ ေက်ာက္စာခ်ပ္ကို စိုက္ထူထားပါတယ္ေနာ္။
အတြင္းဘက္နံရံ အေပၚမွာ ေရွးေခတ္အေျမာက္ႀကီးေတြကို ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးထဲက ဆန္တက္လာမယ့္ ရန္သူေတြကို ခ်ိန္ရြယ္ထားတဲ့ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ထားရွိထားပါတယ္။ အင္းဝၿမိဳ႕ေဟာင္းဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ လည္ပတ္စရာေနရာေတြထဲက ဆင္က်ံဳးခံတပ္ဟာ သဘာဝရႈခင္း ၾကည့္လို႔အေကာင္းဆံုး ေနရာတစ္ခုပါ။ ခံတပ္ႀကီးအေရွ႕မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးကေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း ဆက္လက္စီးဆင္းေနေလရဲ႕။
💟 မဟာေဇယ်ပထတံတား @ ဦးအိုအုတ္တံတား
အင္းဝၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ဟံသာဝတီတံခါးမွ တံတားဦးၿမိဳ႕ မဂၤလာေစတီအထိ တာ(၅၀၀) (တစ္မိုင္ခန္႔) ရွည္လ်ားသည္။ တံတားအား စတင္တည္ေဆာက္သူမွာ ပထမအင္းဝေခတ္ ငယ္နာမည္ မင္းေဆြ(ခ)ပထမမင္းေခါင္ ျဖစ္သည္။ ပထမမင္းေခါင္ဘုရင္သည္ ယက္မလွ်ဳိအမိုးႏွင့္ သစ္သားတံတားႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ စတုတၳအင္းဝေခတ္ ဘႀကီးေတာ္(စစ္ကိုင္းမင္း)လက္ထက္တြင္ နန္းမေတာ္မယ္ႏု၏ေမာင္ စလင္းၿမိဳ႕စားဦးအိုက ၁၁၈၄ခုႏွစ္တြင္ ျပဳျပင္ေဆာက္လုပ္ၿပီး ၁၁၈၉ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း(၂)ရက္ စေနေန႔တြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးအ္ိုအုတ္လမ္းလို႔ လူသိမ်ားတယ္။ ေရွးေဟာင္းအုတ္တံတား အရွည္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ပါတယ္။
အင္းဝၿမိဳ႕ဟာ ေက်းလက္ေဒသရဲ႕သဘာဝအလွ🌴🌾🍀🌻🍃🌱🌼🌺 သမိုင္းအေမြအႏွစ္ေတြနဲ႔ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ဘုရားေစတီ ေက်ာင္းကန္အေဆာက္အဦးေတြ 🙏🙏🙏 ေလ့လာစရာမကုန္ႏိုင္တဲ့ သစ္ထြင္းပန္းပု ပန္းရံ ပန္းေတာ့ ပန္းကႏုတ္လက္ရာ ဗိသုကာပညာရပ္ေတြ တည္ရွိေနတဲ့ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္သင့္ပါတယ္လို႔ေနာ္။
🔴🔴🔴 ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ဘုရားေစတီေတြ အေဆာက္အဦးေတြ သစ္သားကြ်န္းေက်ာင္းေတြ အုတ္ေက်ာင္းေတြ ေဘးမွာၿပိဳက်ေနတဲ့အပိုင္းအစေတြဟာ တန္ဖိုးထားထိန္းသိမ္းရမယ့္ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြမို႔ စည္းကမ္းရွိစြာ လည္ပတ္ေလ့လာၾကဖို႔ တစ္ခုခုနဲ႔မေရးျခစ္ခဲ့ဖို႔ လူတိုင္းလူတိုင္း တန္ဖိုးထားျမတ္ႏိုးေစခ်င္ပါတယ္။
🚮🚮🚮ကိုယ္သြားခဲ့တဲ့ ေနရာတိုင္းကို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းတဲ့အေနနဲ႔ အမိႈက္ေတြကို ပစ္မခ်ခဲ့ဖို႔နဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက အမိႈက္ပံုးေတြ ထားေပးတာ အလြန္နည္းတဲ့ ႏိုင္ငံမို႔ ကိုယ္ပစ္မယ့္အမိႈက္ေတြထည့္ဖို႔ အမိႈက္အိတ္ မျဖစ္မေနယူသြားၾကပါလို႔ အၾကံေပးပါရေစေနာ္။
မူရင္းစာသားအား
creditပါ
0 comments:
Post a Comment